Bạn đọc Trương Thúy Vân hỏi: Mới đây em đi ăn tối có gặp một ca sĩ nổi tiếng và chụp ảnh lại. Giờ em muốn đăng lên mạng xã hội để khoe với mọi người thì có vi phạm quy định gì không?

Luật sư Lê Hoài Nam, (Công ty Luật TNHH XTVN, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) trả lời:

Cơ sở pháp lý về quyền của cá nhân đối với hình ảnh

Quyền hình ảnh được pháp luật Việt Nam quy định rõ ràng, cụ thể tại Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình, việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý, việc sử dụng hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại thì phải trả thù lao cho người có hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Như vậy, quyền về hình ảnh của ca sĩ mà bạn đã chụp cũng được pháp luật bảo vệ. Việc sử dụng hình ảnh này, đặc biệt là việc đăng lên mạng xã hội, phải tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành.

Các trường hợp vi phạm pháp luật khi sử dụng hình ảnh

Việc đăng tải hình ảnh của người khác lên mạng xã hội, đặc biệt là người nổi tiếng, có thể dẫn đến vi phạm pháp luật nếu không tuân thủ các quy định về quyền cá nhân và quyền hình ảnh. Dưới đây là các trường hợp cụ thể mà bạn cần lưu ý:

Đăng ảnh không có sự đồng ý của người nổi tiếng

Theo quy định tại Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015, việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải có sự đồng ý của họ, trừ các trường hợp được pháp luật cho phép như vì lợi ích công cộng hoặc quốc gia.

Nếu bạn đăng ảnh chụp chung với ca sĩ nổi tiếng mà không xin phép, hành động này có thể bị coi là vi phạm quyền hình ảnh của họ, ngay cả khi bạn không có ý xấu. Các hậu quả pháp lý có thể bao gồm:

Yêu cầu gỡ bỏ hình ảnh: Người nổi tiếng có quyền yêu cầu bạn gỡ bỏ bức ảnh khỏi các nền tảng mạng xã hội.

Khởi kiện ra tòa: Nếu họ cảm thấy quyền lợi cá nhân bị xâm phạm nghiêm trọng, họ có thể khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình.

Yêu cầu bồi thường thiệt hại: Trường hợp việc sử dụng hình ảnh làm ảnh hưởng đến danh dự, uy tín hoặc cơ hội kinh doanh của người nổi tiếng, bạn có thể phải bồi thường thiệt hại về vật chất và tinh thần.

Sử dụng hình ảnh cho mục đích thương mại

Một trong những trường hợp vi phạm nghiêm trọng là việc sử dụng hình ảnh của người nổi tiếng để quảng cáo, kinh doanh, hoặc phục vụ mục đích thương mại mà không được sự cho phép của họ. Hành vi này còn có thể vi phạm quy định về cạnh tranh và quảng cáo trong các lĩnh vực kinh doanh. Các rủi ro pháp lý bao gồm:

Bồi thường thiệt hại kinh tế: Người nổi tiếng có thể yêu cầu bồi thường nếu việc sử dụng hình ảnh của họ mang lại lợi ích kinh tế cho bạn hoặc gây tổn hại đến danh tiếng và thu nhập của họ.

Trách nhiệm hành chính: Theo quy định tại khoản 3 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo, hành vi sử dụng trái phép hình ảnh trong quảng cáo có thể bị xử phạt hành chính với mức phạt từ 20 đến 40 triệu đồng tùy mức độ vi phạm.

Đăng ảnh kèm nội dung xuyên tạc, xúc phạm danh dự

Việc đăng ảnh kèm theo các bình luận, chú thích hoặc nội dung sai sự thật, xúc phạm danh dự của người nổi tiếng có thể dẫn đến các hệ lụy pháp lý nghiêm trọng.

Về dân sự: Người nổi tiếng có thể kiện bạn về hành vi xúc phạm danh dự, uy tín và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Về hình sự: Nếu hành vi xúc phạm gây hậu quả nghiêm trọng, bạn có thể bị xử lý hình sự theo Điều 155 Bộ luật Hình sự 2015 về tội xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác, với mức phạt tối đa có thể lên đến 5 năm tù.

Xâm phạm đời sống riêng tư và không gian cá nhân

Pháp luật Việt Nam bảo vệ quyền riêng tư của tất cả công dân, bao gồm cả người nổi tiếng. Nếu bạn chụp và đăng tải ảnh được chụp tại những không gian riêng tư, không công khai (ví dụ: họp mặt gia đình, nhà riêng, khu vực hạn chế), bạn có thể bị coi là xâm phạm quyền riêng tư. Người bị xâm phạm có quyền yêu cầu bạn gỡ ảnh, xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại.

Khi nào bạn được phép đăng ảnh lên mạng xã hội?

Nếu bạn muốn chia sẻ hình ảnh chụp chung với ca sĩ nổi tiếng lên mạng xã hội mà không vi phạm pháp luật, bạn cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

Được sự đồng ý của người nổi tiếng: Đây là yêu cầu quan trọng nhất. Trước khi đăng tải, bạn nên hỏi ý kiến và được sự đồng ý của ca sĩ, sự đồng ý có thể được thể hiện bằng lời nói, tin nhắn, hoặc bất kỳ hình thức xác nhận nào.

Không sử dụng hình ảnh vì mục đích thương mại: Việc bạn đăng ảnh chỉ để chia sẻ kỷ niệm cá nhân, không nhằm mục đích quảng cáo hay kinh doanh, thường sẽ không gây tranh cãi.

Nội dung bài đăng không gây tổn hại: Hãy đảm bảo rằng nội dung bài đăng của bạn không xúc phạm, bịa đặt, hoặc gây hiểu lầm về người nổi tiếng; tránh các bình luận mang tính tiêu cực hoặc công kích.

Ảnh được chụp trong không gian công cộng: Nếu bức ảnh được chụp trong sự kiện công khai, bạn có thể đăng tải nhưng vẫn cần cẩn trọng và tránh sử dụng vì mục đích thương mại.